We zijn al in de helft! (Linda)

Maandag 25 februari

De week begint met een boeiende les van Jeannette en haar collega's. Het is de eerste les van een jaaropleiding aan afgestudeerde verpleegkundigen die verder willen specialiseren. Verpleegkundigen hebben in Zuid-Afrika, mits de nodige opleidingen, veel meer verantwoordelijkheden dan de verpleegkundigen in België. Zo mogen zij diagnosen stellen en medicatie voorschrijven.

Vandaag worden verschillende onderzoeken aangeleerd. We maken eerst kennis met hoe een algemene beoordeling te maken: geelzucht, anemie (ijzertekort), clubbing (nagelafwijking die samenhangt met onderliggende aandoeningen), cyanose (blauwe kleur), gezwollen lymfeklieren, oedeem, dyspnee (moeilijke ademhaling), voeding, hydratatie en de mentale toestand worden geëvalueerd.

In het skillslab komen we te weten hoe een ooronderzoek in zijn werk gaat en hoe je een abdomen (= buik) moet onderzoeken: we vernemen alles over inspectie (kijken), percussie (kloppen), palpatie (voelen) en auscultatie (luisteren). Ook het onderzoek van het hart en de longen komt aan bod.

Op de poppen kunnen we oefenen hoe een gezwollen lever aanvoelt, hoe je het verschil kan zien tussen een virale en een bacteriële oorontsteking en hoe afwijkingen aan hart en longen klinken.

Dinsdag 26 februari en woensdag 27 februari

Vandaag en morgen loop ik mee in het operatiekwartier. Het is een hele andere omgeving dan die waar ik ondertussen aan gewend ben. Het is een stuk sterieler en hier wordt vooral in het Engels gepraat. Het gaat er erg professioneel aan toe. 

Wanneer een patiënt onder narcose is gebracht, ontplooit zich een erg geoliede machine. Er wordt geïntubeerd, een blaassonde ingebracht, gescrubd, ontsmet, steriele jassen en steriele handschoenen aangetrokken, steriele wagentjes met steriel materiaal binnengereden, bear huggers opgeblazen (een soort deken waar warme lucht in wordt geblazen om de patiënt warm te houden; soms wens ik dat ik ook zo'n bear hugger heb want het is niet bepaald warm in de operatiezaal 😄). Patiënten worden helemaal afgedekt met steriele doeken zodat enkel het operatiegebied vrij blijft. 

En dan worden de posities ingenomen. Iedereen weet precies wat hij of zij moet doen. Ik zie verschillende operaties: er wordt een baarmoedermond verwijderd, een liesoperatie, een beenamputatie, een gebroken knieschijf die terug heel gemaakt wordt door de pinnen die erin gestoken worden, een schouderoperatie, een darmoperatie, een springvinger die al snel geen springvinger meer is, ... ... Ik heb het voorrecht om op de eerste rij te mogen staan en het is allemaal erg boeiend om te zien. Ik zie snijden, bloedvaatjes dichtbranden, repareren, zoeken in darmen naar de obstructie, boren, vijzen, naaien en nog zoveel meer. Ik mag voelen aan de gebroken knieschijf. Ik ruik regelmatig verbrand vlees. Ik hoor de chirurgen de juiste instrumenten vragen aan de instrumenterende verpleegkundige, het klopje waarmee het mes, de schaar of de tang in de hand van de chirurg belandt, de boormachine. Ik meen zelfs soms het bloed in mijn mond te proeven. Al mijn zintuigen worden geprikkeld. Hier en daar krijg ik een woordje uitleg en als ik een vraag heb, mag ik die altijd stellen. Ik mag zelfs foto's nemen. Natuurlijk probeer ik niet te overdrijven. Ik kan niet veel doen maar poog toch mijn kleine steentje bij te dragen. Ik zet een bril recht op de neus van de dokter, geef nieuwe handschoenen aan, help om de patiënten te verbedden, houd de hand vast van een oudere man die geopereerd wordt onder plaatselijke verdoving en die het zichtbaar wat moeilijk heeft, dek een patiënt onder. Het is niet veel maar ik heb wel het gevoel dat het geapprecieerd wordt. 

De operaties volgen elkaar erg snel op. De ene patiënt is nog maar net naar buiten gereden of de volgende staat al klaar en elke patiënt wordt met evenveel zorgen omringd. Het is een staatsziekenhuis maar ik zou me hier toch in veilige handen voelen.

Klaar om erin te vliegen

De operatiezaal vooraleer de strijd losbarst

De chirurg draagt laarzen. Een been amputeren is immers een beetje een bloederige bedoening

Van twee stukken knieschijf wordt opnieuw één gemaakt en voor een schouderoperatie doen de chirurgen op voorhand letterlijk een schietgebedje. Het belooft een moeilijke operatie te worden en ze zijn een beetje ongerust. Deze dame heeft haar sleutelbeen al tweemaal gebroken, er is al eens een plaatje in gezet en opnieuw uitgehaald. Nu moeten er littekenweefsel en verkalking verwijderd worden en opnieuw een plaatje in geplaatst worden. Door de voorgeschiedenis is de anatomie helemaal veranderd en er lopen belangrijke bloedvaten. De longtop bevindt zich 2 cm boven waar het plaatje moet komen en ze hebben schrik dat ze die gaan doorboren door de vijzen. Het proper maken van het sleutelbeen en de omgeving is een heel karwei en de spanning is te voelen op het moment dat ze beginnen te boren (jawel, met een echte boormachine!). Maar het zijn goede chirurgen en alles loopt erg goed af.

Al het materiaal ligt al klaar op de karren. Alles is steriel en de instrumenterende verpleegkundige is heel streng: als je te dicht in de buurt komt, krijg je een vermaning

Deze patiënt krijgt een laparotomie (buikoperatie) omdat er een obstructie van de darmen wordt vermoed. Het is meteen duidelijk dat de darmen erg aan elkaar verkleefd zijn na een buikoperatie van vele jaren geleden. Na lang zoeken tussen de darmen waar de verstopping zit, wordt er een derde chirurg bijgeroepen. Wanneer ik het woord 'anastomose' hoor vallen, begrijp ik dat er een stuk darm zal weggenomen worden en dat de twee uiteinden terug aan elkaar zullen worden genaaid. Het is een heel huzarenstukje om de verklevingen los te snijden om uiteindelijk het slechte stuk weg te kunnen nemen. Op dit moment is de operatie al drie uur bezig. Jammer genoeg is het tijd voor mij en moet ik doorgaan dus ik kan niet meer zien hoe de anastomose (het aan elkaar zetten van de twee stukken darm) uitgevoerd wordt. Het is in elk geval een lange operatie en een uitputtingsslag voor de dokters. Op de foto zie je het stuk darm dat verwijderd is.

De foto's van de beenamputatie zal ik jullie besparen 😊. Ik vond het boeiend om te zien hoe dit in zijn werk gaat. Ik heb in real life een compleet dichtgeslibte slagader kunnen bekijken wat toch nog iets anders is dan enkel op tekeningen. Maar langs de andere kant vond ik het erg voor de patiënt wiens leven hierdoor totaal zal veranderen. Het was al een oudere man. Ik hoop dat hij voldoende ondersteund wordt door zijn omgeving zodat hij toch nog een kwalitatief leven kan leiden. Dit is voor mij het nadeel aan werken in de operatiezaal: je kan geen gesprek aanknopen met de patiënt of eens luisteren naar diens bezorgdheden en moeilijkheden. 

Donderdag 28 februari

Nicu pikt ons op om naar Promosa te gaan, een clinic in een township. Het is geleden van toen we aankwamen dat we hem nog gezien hebben en het is een fijn weerzien. Hij is een oudere man, maakt vlot contact met de (jonge) studenten, is vaderlijk bezorgd over hen en hij maakt leuke grapjes. Ik heb erg naar deze stage uitgekeken omdat ik het gevoel heb dat je daar meer tussen de mensen kan staan en hen beter kan leren kennen met hun gebruiken, gewoontes, cultuur. 

Het blijkt een eerder rustige dag te zijn. Omdat de andere studenten bezig zijn met hun midwifery, worden we bij hen ingedeeld. In de kamer waar ik terecht kom, komen de 6-weken-oude baby'tjes op controle met hun mama's. Vandaag zijn er maar twee. De kindjes worden gewogen en krijgen hun vaccinaties. Voor één mama is het een beetje moeilijk. Ze verstopt zich achter de deur zodat we haar tranen niet zien wanneer haar dochtertje pijn wordt gedaan. Nadien hoor ik het verhaal dat ze in 2017 haar eerste baby verloren heeft na zes maanden zwangerschap. Dit moet een moeilijk moment geweest zijn voor haar.

De mama's zelf krijgen een 'papsmeer', ander woord voor uitstrijkje dus. De verpleegkundige vraagt of ik het wil doen maar vermits ik het nog nooit gezien heb op hun manier, kijk ik liever toch even toe. Het is een hele procedure met een spateltje en een glazen plaatje. Volgende keer wil ik het zelf wel eens proberen.

Daarna komt de dokter 'sonars' (= echo's) nemen bij de vrouwen met een risicozwangerschap. Ze worden eerst opgevolgd door de verpleegkundigen een kamer verder. Het doel is vooral om de duur van de zwangerschap te bepalen. Ik zie hier hoe vreugde en verdriet dicht bij elkaar kunnen liggen. De ene zwangerschap is de andere niet en de ene mama is al blijer met de baby dan de andere. Sommigen hebben al kinderen, voor anderen is het de eerste keer. De dokter is een enthousiaste jonge vrouw en is heel open met de patiënten. Ik zie een mama die erg blij is dat ze een meisje draagt. Een andere mama van zeven kinderen (tussen 29 en 5 jaar) is minder gelukkig met deze ongeplande zwangerschap op haar 48ste. Ze laat zich hierna zeker steriliseren. Nog een andere mama moet even van de shock bekomen wanneer ze hoort dat er niet 1 wonder maar 2 kindjes in haar schoot groeien. Daarna is ze heel blij. Ze heeft al twee kindjes maar een ander kindje is op jonge leeftijd overleden. Ze beschouwt het als een gift van God: ze verwachtte maar 1 baby en nu krijgt ze er nog eentje extra. Ik duim voor haar dat het allemaal goed komt want ze heeft een erg verhoogde BMI en is vorige week gediagnosticeerd met HIV. Er wordt meteen een afspraak gemaakt om haar verder op te volgen in het ziekenhuis. 

We krijgen veel uitleg van de dokter en ik mag ook even de hoogte van de baarmoeder meten, een klusje dat ik erg leuk blijk te vinden.

Nog een paar dames krijgen een anticonceptie injectie nadat eerst de bloeddruk, de pols en de saturatie werden gemeten. Zij kunnen er weer 3 maanden tegen. En dan is het al tijd om terug naar huis te gaan.

Vrijdag 1 maart

Vandaag een erg rustige dag. De geplande les is niet doorgegaan omdat we een verkeerd lokaal hadden doorgekregen en het te laat was om nog tot aan de andere kant van de campus te geraken. Dus maken we maar van de nood een deugd: een fikse wandeling, naar de supermarkt en lekker iets gaan eten en gaan drinken. En neen, we laten het niet aan ons hartje komen, hé Else? 😙

Deze foto is eigenlijk een beetje te laat genomen. Van deze koffie met de berg 'whipped cream' blijft al niets meer over!