Johannesburg: stad met vele gezichten (Linda)

Vrijdag 22 februari

Onze eerste échte uitstap begint nu. We rijden met de andere twee jongedames die in ons appartement verblijven, Lies en Katrien, naar Johannesburg om daar het weekend door te brengen. Ze hebben een appartement gehuurd met een mooi dakterras en we zien het allemaal helemaal zitten. We maken wat tapas klaar en genieten van de mooie avond.

We krijgen stevig onweer en gaan binnen nog een spelletje Rummikub spelen. De avond eindigt wat in mineur wanneer de elektriciteit uitvalt en er een gigantische lek in de slaapkamer blijkt te zijn waardoor het hele bed natgeregend is. De sofa wordt de slaapplaats van Lies en Katrien en voor de veiligheid toch de elektriciteit deze nacht laten afstaan.

Zaterdag 23 februari

De volgende ochtend brengen we eerst een bezoek aan het Apartheidsmuseum. Het is een indrukwekkend bezoek en het beklijvende museum dat volledig gewijd is aan het begin, het verloop en het einde van de Apartheid, laat een mens toch wel even nadenken.

"To be free is not merely to cast off one's chains but to live in a way that respects and enhances the freedom of others" (Nelson Mandela, juni 1999)

Bij de ingang worden we gescheiden. Dit gebeurt geheel willekeurig, afhankelijk van het kaartje dat je aan de kassa kreeg. Het geeft meteen al een beetje een gevoel van onrechtvaardigheid mee.

Het museum vertelt het verhaal van de Apartheid en nog veel meer. Het gaat hier ook over het ontstaan van de Zuid-Afrikaanse bevolking, van de immigratie, van de goudmijnen en hoe Johannesburg daaruit ontstaan is, ...

Aan Nelson Mandela wordt heel veel aandacht besteed. Zijn levensverhaal wordt uitgebreid in woord en beeld gebracht. Een eerbetoon aan een echte held

Deze 'Declaration of intent' is het begin van het einde van de Apartheid. De Apartheid wordt hiermee formeel opgeheven. Ze ontstaat nadat Nelson Mandela in 1990 na 27 jaar gevangenschap wordt vrijgelaten. In 1994 volgen de eerste algemene, voor alle rassen toegankelijke, verkiezingen. Nelson Mandela wordt dan de eerste zwarte president van Zuid-Afrika nadat hij in 1993, samen met Frederik Willem de Klerk, de Nobelprijs voor de vrede krijgt

'The museum is a beacon of hope showing the world how South Africa is coming to terms with its oppressive past and working towards a future that all South Africans can call their own'. Voor wie meer wil weten over het museum en zijn boodschap: http://www.apartheidmuseum.org/content/home

Het is een gigantisch groot museum en op een paar uur tijd kunnen we bijlange na niet alles lezen, bekijken, bezien. Maar de boodschap blijft bij mij wel hangen: alles draait om diversiteit, respect, verzoening, gelijkheid, verantwoordelijkheid, democratie en het belangrijkste van alles: vrijheid

Ik weet zelf nog steeds niet goed hoe het nu eigenlijk zit met die apartheid. Ik hoor heel veel verschillende verhalen. Sommigen zeggen dat de ouderen nog erg racistisch zijn en de jeugd toleranter en anderen vinden het net omgekeerd. Sinds 1990 is de apartheid opgeheven. Ik hoor verschillende (blanke) jongeren zeggen dat zij nog steeds de schuld krijgen terwijl ze er niet eens bij waren. Blanke studenten vertellen dat het stilaan omgekeerd wordt. Wanneer ze stage doen, worden zij meer geviseerd door de verpleegkundigen en moeten zij harder hun best doen om zich te bewijzen. Er wordt veel Tswana gesproken in de ziekenhuizen, een taal die zij niet begrijpen en sommige verpleegkundigen willen hen niet in het Engels aanspreken. Ik hoor dat wanneer er door zowel een blanke als een zwarte persoon gesolliciteerd wordt voor een job, de wet verplicht om de zwarte sollicitant aan te werven ook als is de blanke meer geschikt. Iemand anders vertelt dan weer dat het komt door bepaalde quota die opgelegd worden.

Je ziet blanken en zwarten samen werken: in de ziekenhuizen, in de supermarkt, op de universiteit, ... en toch zie je hen niet samen. Het gescheiden zijn valt erg op in het straatbeeld. Je ziet zwarten en blanken lopen: ofwel een groepje zwarten ofwel een groepje blanken maar zelden blanken en zwarten samen. Ook in de lessen is dit zichtbaar. In de les 'research' moeten alle groepjes (ik schat een 20 à 25-tal) hun onderzoeksonderwerp voorleggen - geen enkel van dit groepje is gemengd.

Het water lijkt nog veel te diep tussen beiden. De culturele verschillen zijn te groot en de littekens nog te diep. Vooroordelen doen de rest: de zwarte bevolking denkt dat elke blanke rijk is, de blanken denken dat elke zwarte een crimineel is. Erg jammer want ik ervaar dit absoluut niet zo; ik heb tot nu toe alleen nog maar hartelijkheid en vriendelijkheid ervaren van beide groepen. Wat ik erg positief vind, is het geluid dat ik hier en daar hoor van een aantal zwarte vrouwen en mama's. Ze willen meer en meer zelf een job en vinden het belangrijk om financieel onafhankelijk te zijn van hun man. Ik heb het gevoel dat hier een sterke generatie jonge zwarte vrouwen aan het opstaan is en kan dit, eerlijk gezegd, alleen maar toejuichen. Ik hoor ook het geluid dat dit minder is in de meer rurale gebieden waar de moderniteit nog veel minder doorgedrongen is en de huishoudens nog veel traditioneler zijn.

Het is nog maar 25 jaar geleden dat de apartheid is afgeschaft. Is dit te bruusk geweest? De zwarte bevolking wou de jobs van de blanken en het daarmee samenhangende loon. Er is echter geen overgangsperiode geweest waarin zij hiertoe opgeleid konden worden waardoor er heel wat is misgelopen. Er wordt nu nog steeds gestemd vanuit het onrechtvaardigheidsgevoel van toen waardoor het voor een groot deel van de bevolking belangrijker is dat er zwarte politici aan het roer van het land komen dan dat het bekwame leiders zijn. Nog een probleem is dat heel veel mensen verstoken zijn van correcte nieuwsgaring: zij hebben geen toegang tot kranten, televisie, internet. Corruptie viert dan ook hoogtij en de werkloosheid is biezonder hoog. Enkel in drie grote steden, waaronder Johannesburg, is er voor blanke kandidaten gestemd, en dit ook door zwarten. Zij zijn meer op de hoogte en kiezen niet voor kleur maar voor kwaliteit van leiderschap.

Het zijn stukjes die ik hier en daar samenpuzzel. Ik besef dat dit een gekleurde visie is omdat ik het niet zelf kan ervaren maar moet afgaan op wat men mij vertelt. En ik hoor ook bijlange niet alle klokken luiden. Eén ding is zeker: het is een heel complex gegeven en de balans lijkt nu meer te gaan overhellen naar de andere kant. Ik hoor van verschillende blanken dat ze willen emigreren. Ik kan enkel hopen dat op een dag bruggen kunnen gebouwd worden en ze elkaar een warme hand kunnen geven. Ik denk dat de Zuid-Afrikaanse bevolking, eens ze alle kwaadheid en rancune van zich kan afschudden, heel veel potentieel heeft.

Daniel, de eigenaar van het appartement waar we verblijven, zal de rest van de dag onze gids zijn. Hij neemt ons allereerst mee naar het Carlton Centre ...

... een winkelcentrum in een hoge toren ...

... vanwaar we een spectaculair zicht hebben op miljoenenstad Johannesburg

Daniel neemt ons verder mee op pad. Het stuk waar we doorwandelen, ademt helemaal de geschiedenis van de goudmijnen waarop de stad ontstaan is. Het is niet de hoofdstad van Zuid-Afrika maar hier speelt zich wel een groot stuk van het zakenleven af. Johannesburg heeft de faam niet erg veilig te zijn. Dit wordt bevestigd door Daniel. Er zijn gebieden waar je met een gerust hart kan doorlopen maar ook stukken waar je beter niet komt. Ze lopen allemaal door elkaar en eigenlijk moet je de stad een beetje kennen om gerust de straat op te kunnen gaan

Op deze plaats werd ooit goud gewonnen. De toren is blijven staan als aandenken

Het pand waar Nelson Mandela zijn advocatenkantoor gevestigd had

Voordeel van een privé-gids: hij kent de gezelligste plekjes ...

... waar we het ons laten smaken

De cocktails zijn erg lekker!

Een gewaarschuwd man is er twee waard 😄

We hebben geluk: deze avond viert de Chinese gemeenschap haar nieuwjaar ...

... er zijn verschillende activiteiten ...

... en de hele straat is uitgerust met stalletjes waar je eten en hebbedingetjes kan kopen

Het Chinees Nieuwjaar wordt traditioneel gevierd met draken- en leeuwendansen

Na de opvoering gaat de leeuw van winkelpand naar winkelpand. Daar wordt nog een dans opgevoerd. De leeuw krijgt van de winkeleigenaar een enveloppe met geld om voorspoed voor het komende jaar af te kopen ...

... waarna een slinger van explosies wordt afgestoken om Nian, een mensetend prooidier in het oude China, te verdrijven. Nian is immers gevoelig voor hard lawaai en de kleur rood. Dit verklaart de traditie van rode lampions en rode versieringen in de Chinese interieurs

Vanaf het een beetje donker wordt, worden er vuurpijlen afgeschoten. Er wordt een beetje roekeloos omgegaan met vuurwerk en we zien regelmatig ook lichtjes uit de ramen van hogere gebouwen komen

Om 21 u begint dan het 'echte' vuurwerk ...

... wat toch wel spectaculair is

Van kindsbeen aan houd ik erg veel van vuurwerk. Het heeft steeds een emotioneel effect op me en ik kan er erg door ontroerd geraken. Ik voel dat er vandaag een erg diepe snaar geraakt wordt. Er is op het thuisfront de afgelopen weken veel gebeurd en het is soms moeilijk om dan ver weg te zijn. Meestal kan ik me wel sterk houden maar tussen deze grote mensenmassa voel ik me plots even erg eenzaam. De hunkering naar een warme knuffel van de mensen die ik graag zie is op dit moment erg groot. Ik word even naar huis gekatapulteerd en voel het verdriet naar boven komen. En ja, de tranen mogen er helemaal zijn van mezelf. Eventjes toch.

Zondag 24 februari

Deze ochtend en een stuk van de namiddag vertoeven we in de Maboneng wijk ...

... waar Daniel kind aan huis is ...

... en ons de mooiste plekjes laat zien ...

... zoals deze fotogalerij

De wijk staat bekend om zijn vele graffiti ...

... zoals deze Nelson Mandela

Onze gids blijkt zelf ook kunstenaarstalent te hebben ...

... en toont ons ook zijn eigen werken. Zo is deze hand is van zijn hand ...

... evenals deze drie prachtige vrouwen. Jammer genoeg heeft iemand het nodig gevonden om het kunstwerk te 'versieren' met een traan, dikke lippen en een baard

Dit heeft hij samen gemaakt met 'zijn' kinderen. Hij heeft een project waarbij hij kinderen leert skateborden. De bedoeling is om de kinderen van straat te halen, zelfvertrouwen te geven en zo de hoop op een betere toekomst. Ook blanke kinderen zijn welkom. De huidskleur speelt geen rol, ze kunnen hier elkaar wél vinden omdat ze iets gemeenschappelijk hebben: de liefde voor het skateborden