Mixed emotions - afscheid (Linda)

Maandag 25 maart

Deze laatste week sta ik op de ward, dit wil zeggen op de verpleegkundige afdeling waar de patiënten die niet overhuis kunnen voor hun therapieën verblijven. De briefing blijft voor mij een beetje een raar gegeven. We beginnen steeds aan de ronde met een paar personen. Stilaan komen de anderen dan binnengedruppeld om te eindigen met een 30-tal. Erg effectief lijkt het me niet want de helft hoort niet wat er gezegd wordt. Na de briefing komt een flamboyante dame die vandaag naar huis mag na maandenlang de binnenkant van het ziekenhuis te hebben gezien de hele staf bedanken voor de goede zorgen. Haar speech is ontroerend en iedereen krijgt een knuffel. Er volgt steeds een infomoment en een oproep om als team te werken, de juiste badge en de juiste kledij te dragen (geen minirokje dus), te zorgen dat er nurse care plans zijn, het disasterplan en de procedure voor vermiste patiënten wordt overlopen, ... elke dag is er wel iets anders. Er wordt gewaarschuwd om weg te blijven van facebook omdat dit voor veel 'gossip' kan zorgen en voor mensen die in het ziekenhuis rondlopen en diefstallen plegen van gsm's en andere persoonlijke zaken. Aanwezigheden worden genoteerd en de taken verdeeld. Op woensdag krijgen de stafleden zowaar een pluim van de matron. We staan hiervoor steeds in het midden van de gang waar patiënten passeren en de mannen die het afval komen halen.

Ik word aan de vrouwenkant verwacht en neem mee de parameters. Hier en daar assisteer ik bij kleine klusjes en vul ik rapporten in.

In de laatste zaal in de hoek van de mannenkant ligt een jonge man van 27 jaar, helemaal uitgemergeld. Ik heb hem daar al twee weken zien liggen. Hij zit eigenlijk de hele dag op een bankje naast zijn bed met zijn hoofd op zijn armen. De plaats naast zijn bed is niet ingenomen door een bed maar door een zetel waar steeds een man in zit. Ik begreep het niet goed tot twee studenten me vragen om hem van de bedpan af te helpen wanneer hij klaar is. En dan zie ik het: hij lig vast aan de ketting en de man in de zetel is een gevangenbewaarder. Ik wil hem helpen en zie dat hij helemaal vol urine hangt: zijn onderlichaam, zijn benen, zijn broek, de vloer. Ik wil hem wassen en verschonen en vraag hulp aan de studenten. Ze zeggen eerst geen tijd te hebben maar na enige motivatie van mijn kant komt het meisje me toch helpen. Ik ga op zoek naar een waskom, zeep, iets om hem mee te wassen, een handdoek. Dat laatste blijkt niet zo simpel te zijn. De ketting gaat even los om zijn broek uit te kunnen doen. De nieuwe moet er meteen terug over vooraleer we hem kunnen wassen, hij mag geen tien minuten los blijven om hem eerst te kunnen verschonen. De jongen kan met moeite een paar minuten op zijn benen staan ... Ik was hem zo goed en zo kwaad het kan en maak de vloer wat schoon. Ook zijn slippers steek ik in het water. Van hem komt weinig tot geen reactie; de jongen is te uitgeput.

Ik vraag later aan de verpleegkundige of het niet mogelijk is om hem incontinentiemateriaal aan te doen. Die is hier niet meteen toe bereid, de jongen moet immers toestemming geven. Ik mag het hem nu niet gaan vragen maar ze wil wachten tot het een volgende keer opnieuw gebeurt. De volgende dag zie ik dat hij nu gelukkig toch een verband aan heeft.

Dan wordt het tijd om de 'dressing' (wondzorg) te doen bij een man met een tumor in zijn hals. Maar eerst moet er gezocht worden naar materiaal. Ik mag mee naar de sterilisatie om een paar pakketjes te gaan halen. En dan duikt er een probleem op: er is nergens nog gaas te vinden om de tumor mee te reinigen. Het zal een 2-tal uren duren vooraleer er effectief begonnen wordt. Er wordt geïmproviseerd en uiteindelijk krijgen we ook doekjes van de operatiezaal. Morgen zullen ze voor dit doel windels in stukjes knippen. Het verband gaat er af en ik heb nog nooit zoiets gezien. De tumor is zo groot als een klein bord en toch zeker een 5 à 6 centimeter dik. Hij lijkt op een maanlandschap en ligt helemaal open. Er komt vocht uit en hier en daar bloed. Er wordt tijd genomen voor de verzorging en ik mag assisteren. Ik durf niet goed te vragen hoe het zo ver is kunnen komen. Jeannette zal me donderdag vertellen dat dit vaak komt doordat mensen eerst naar traditionele genezers gaan die van alles beloven en de mensen schrik aanjagen om naar de dokter te gaan, totdat het te laat is. Ik weet natuurlijk niet of dit ook bij deze man het geval is.

Materiaal kost geld ... en is niet altijd beschikbaar. Toch vallen de tekorten in de ziekenhuizen naar mijn idee op zich wel mee

Terug aan de vrouwenkant begint een patiënte ineens haar bed te verhuizen. Er is een plaats vrijgekomen aan het raam en ze wil liever daar liggen. Grappig dat dit eigenlijk zomaar allemaal kan. Ik kan haar echter geen ongelijk geven: het is erg warm en aan het raam waait tenminste een fris briesje. We gaan even helpen om haar verder te installeren.

Rond 16 u wordt bij 3 vrouwen een bloedtransfusie opgestart. Papieren worden ingevuld en alles wordt dubbel gecheckt. In het begin moeten er elk kwartier parameters genomen worden en na een uurtje elk half uur.

We werken vandaag tot 19 u. Wanneer we een tijdje op het buske staan te wachten, begint het ons te dagen dat er iets niet klopt. Een paar telefoontjes later blijkt er een misverstand te zijn geweest. Nico maakt rechtsomkeer om ons te komen ophalen. We zijn pas rond 21 u terug thuis.

Dinsdag 26 maart

Vandaag word ik mee op sleeptouw genomen door een mannelijke verpleger die de zware pijnstillers verdeelt. Deze worden achter slot en grendel bewaard. Ik ga mee op ronde en geef de mensen hun morfine en tramadol. De administratie hiervan blijkt heel tijdrovend. In elk dossier moet het ingeschreven worden en daarna wordt elke pilletje en elke druppel apart opgeschreven in een daarvoor bestemd boek. Alles wordt nageteld en we moeten met 2 handtekenen. Ondertussen heb ik met hem nog een interessante babbel. Hij spreekt maar liefst zeven talen en dit is iets wat me heel erg opvalt in Zuid-Afrika: de meeste mensen spreken hier minstens 2 of 3 talen. Voor mij is hij nog een beetje van de oude stempel: hij vindt dat de vrouw moet gehoorzamen aan haar man en hij vindt ook dat hij als man meer betaald zou moeten worden omdat hij toch wel zwaarder werk verricht, zoals het verwisselen van de tank met drinkwater wanneer die leeg is. We hebben het een beetje over het huwelijk en het leven in Zuid-Afrika. Nadien komt de apotheker nog langs om de hele medicatiekast van de opiaten te controleren. Dit systeem van registratie en controle is er gekomen omdat er voordien erg veel gesjoemeld werd met deze medicatie. Ze werd gestolen voor eigen gebruik of om te verkopen.

Ik bel ondertussen even met Theresa over de planning deze week want op het schema staat er blijkbaar geen transport om 16 u. Dit blijkt te kloppen omdat het vakantie is. We zullen dus moeten werken tot 19 u en morgen ook. Donderdag zijn we dan vrij omdat je als student niet meer dan 3 dagen na elkaar van 7 u tot 19 u mag werken. Plots wordt er een dag van onze stage afgepitst en ik besef dat het morgen al meteen de laatste zal zijn. Rond 16 u word ik me er plots van bewust dat ik geen tijd meer zal hebben om nog een traktatie te gaan halen. Ik sms snel naar Lies en Katrien in de hoop dat zij nog naar de supermarkt moeten en voor mij koekjes kunnen meebrengen. Gelukkig zijn ze nog net aan de supermarkt wanneer ze mijn berichtje ontvangen.

Na 16 u is er helemaal niets meer te doen. Ik neem afscheid van de verpleegkundigen die ik niet meer ga zien en het is eventjes moeilijk. Een verpleegkundige zegt dat ze voor me gaat bidden opdat ik mijn opleiding kan voltooien. Ze was deze dagen erg lief voor me en een oprechte omhelzing volgt. Daarna ga ik naar de materniteit maar daar is het momenteel ook erg rustig. Een studente neemt me mee doorheen de kliniek. We bezoeken de afdeling van de nierdialyse en de prematuurtjes waar we wat uitleg krijgen. Ik spring daarna zelf nog even de intensive care van de volwassenen binnen en krijg daar een hele rondleiding. Ik ben onder de indruk van de afdeling. Er kunnen zes volwassenen en drie kinderen terecht en er is ook een apart gedeelte voor mensen met besmettelijke ziekten zoals ebola.

De uitrusting die een verpleegkundige moet dragen bij zwaar besmettelijke infectieziektes

We komen onderweg nog de mannelijke nurse tegen van deze morgen. Van hem had ik nog geen afscheid kunnen nemen omdat ik hem niet vond. Ik grap tegen de studente dat hij met mij wil trouwen. Hij antwoordt prompt: 'Ah, yes, than you will have to stay here'. Een dikke knuffel is het gevolg.

Terug op de materniteit beginnen de studenten te zingen. Het is een heel toepasselijk liedje voor me: 'I'm comming home'. Het doet me wel iets. Ik neem het op maar jammer genoeg doe ik iets fout en film ik enkel het stukje achter het liedje.

Woensdag 27 maart

Ik kan het nog steeds niet geloven: de laatste dag is aangebroken. Een dagje vroeger dan gepland. De laatste keer opstaan om half vijf (het enige waar ik niet rouwig om ben 😁), de laatste keer de zon zien opkomen in het buske, de laatste keer alom 'mornin' mornin'' oftewel 'dumela', de laatste briefing, de laatste les, over CPR (reanimatie) deze keer, de laatste keer het ochtendgebed. Ik heb een verzoeknummer ingediend bij de matron en een dikke 20 verpleegkundigen, verzorgenden, logistieke assistenten en ander personeel zingen met heel hun hart 'Sweet Jesus' voor me. Het is de prachtigste versie die ik hier gehoord heb, meerstemmig, en de tranen zijn er al. De meeste kan ik nog wegslikken maar een paar van hen ontsnappen. Ik camoufleer het door mijn neus te snuiten. De matron vraagt of ik nog iets wil zeggen maar dat lukt me even niet. Het enige dat ik een beetje stamelend kan uitbrengen zonder in tranen uit te barsten is 'there are cookies' en ik zie vele blije gezichten. Ik zal de hele dag door een wee gevoel in mijn maag hebben.

Ik wil jullie het liedje niet onthouden en heb het opgezocht. Dit is de mooiste versie die ik op youtube heb gevonden: https://youtu.be/HgED-bDiDws

Ik breng een doosje koekjes naar de afdeling radiotherapie en ook eentje naar de chemo en nu houd ik het helemaal niet meer droog. De verpleegkundige trouwens ook niet. Ze zegt me dat ik een fantastische, heel empathische verpleegkundige zal zijn en ze raakt me midden in mijn hart. We omhelzen elkaar erg stevig, babbelen nog een beetje over wat Zuid-Afrika me heeft gebracht en dan ga ik terug naar de ward. Het is een hele rustige dag vandaag.

Ik ga voor de laatste keer naar de apotheek, voor de laatste keer naar de bloedbank waar ik nog even binnen een kijkje mag nemen. Ik kom een oudere patiënte tegen die ik heb bijgestaan tijdens haar brachytherapie en ze vertelt me dat ze er vrijdag terug een moet hebben. Ik zeg haar dat ik er niet zal zijn want dat het mijn laatste dag is hier. Ze knuffelt met stevig en ik wens haar heel veel geluk toe.

Op de terugweg van de apotheek laat ik een paar helicoptertjes vliegen

Op de ward kan ik niet echt veel doen. De patiënten worden hier gewassen door de nachtstaf. Ik ruim de aangekomen voorraden mee in de kast. We zitten met een aantal aan tafel tape over de gaatjes van de bladeren en de dossiers te plakken om ze te verstevigen.

Er wordt wat geplaagd over en weer en ik besef dat ik me hier echt thuis voel. Thandi wil erg graag met me op de foto. Ze zegt: 'You must stay here, espacially at night, only two girls'. Ik vraag: 'Are you good?' en ze moet hier erg om lachen. Ze zegt dat ik naughty ben en dat ze me zal missen. Ik vraag verwonderd 'Why?' want ik ben hier immers nog maar zo kort. 'Because you are so nice, everyone wil miss you: we, the patients, ...'. Ik snap het niet zo goed. Ze neemt me vast, slaat haar arm om mijn middel en ze zegt: 'Everybody loves you, you are so loveble'. En weer voel ik blijheid in mijn hart en heb ik zin om heel veel te lachen.

Thandi is verliefd op de kwaliteit van de foto's van mijn GSM. Ze geeft me haar nummer en ik haar het mijne om ze te kunnen WhatsAppen. Ze verzekert me meermaals dat ik het niet mag vergeten. Ik plaag haar wat. Wie zegt dat ik haar wel mijn echte telefoonnummer heb gegeven? Ik zal wel moeten want ze gaat me anders achterna komen in mijn dromen ... reden genoeg om ze meteen door te sturen zodra ik thuis kom en wifi heb 😊

Ik kan even helpen met het uitdelen van het middagmaal, het eten is hier zo slecht nog niet ...
De patiënten liggen met 10 op een zaal. Dit zou bij ons ondenkbaar zijn. Het gaat ten koste van rust en privacy maar het heeft toch ook voordelen. Diegenen die kunnen, eten samen aan tafel. Het is gemakkelijker om de zaal binnen te komen en te zien wie iets nodig heeft, waar je even een praatje mee kan maken, wie het moeilijk heeft. Ze hebben meer contact met elkaar, varen in hetzelfde bootje, houden een oogje op elkaar. En ja, er wordt ook gelachen, jammer genoeg voor mij meestal in het Tswana zodat ik er niks van begrijp.

Gemberkoekjes tegen de misselijkheid van de chemo

In de late namiddag vraagt Thandi me of ik mee de dressing (= wondzorg) wil doen van de tumor. We nemen alles klaar en joepie, ik mag het doen van haar! Ik haal het oude verband eraf, week het eerst waar het in de tumor kleeft. Ik maak de tumor helemaal schoon met gaas en een speciaal product en bestrooi hem met fijngestampte Metronidadol tegen de geur. Ik pak hem helemaal in met speciale verbanden in fixeer met windels. En ik krijg een complimentje 😊.

En dan is het stilaan tijd om te gaan maar niet zonder nog een paar foto's.

De fotograaf van dienst vraagt om onze tong uit te steken. Wie is de enige die gehoorzaamt? Juist, ja ...

Ik neem afscheid van de patiënten en een patiënte, een dertiger met drie kleine kindjes, heeft het moeilijk bij het afscheid. Ik heb haar een paar keer kort gesproken, gevraagd hoe het met haar ging wanneer ze pijn had. Een paar keer met haar gepraat: over haar kinderen en haar man die ze erg mist hier in het ziekenhuis. Ze kunnen haar niet komen bezoeken want het is 2 uur rijden. Gelukkig kan ze in de weekends naar huis. Ze zegt dat het is 'because you showed you cared'. Iets wat ze hier allemaal heel erg nodig hebben. Ik beloof haar dat ik, ook al ben ik er niet meer, om haar zal blijven geven.

Knuffels, kussen (zelfs op mijn mond 😄), veel 'I will miss you's' en ik ga. De laatste keer de gang door, deze keer huilend, om nog even binnen te springen op de materniteit om daar nog goodbye te gaan zeggen. Ik zal jullie ook heel erg missen, dat weet ik nu al.

Nog een paar wijsheden die hier en daar op de afdeling oncologie verspreid zijn

Als laatste nog een dikke knuffel van deze bijzondere man. Hij was diegene die ons van de luchthaven naar de universiteit bracht. Hij was de eerste die ons vertelde over Zuid-Afrika en over de goudmijnen waar hij gewerkt heeft. We hebben de laatste weken vaak in zijn buske gezeten. Nico, dank je wel voor al je liefde, je wijsheid, je bezorgdheid, je grapjes en nog zoveel meer. Je bent er eentje-uit-de-duizend!

Donderdag 28 maart

Nog een laatste keer skypen met mijn stagebegeleidster thuis, mevrouw Ann De Mey. Zij is deze weken een baken voor me geweest, heeft naar me geluisterd wanneer ik het moeilijk had, me goede raad gegeven, begrip getoond, me doen nadenken. Zonder haar zou dit allemaal veel moeilijker zijn geweest. Soms voelde ik mij een beetje schuldig door al mijn geklaag meer steeds weer verzekerde ze me ervan dat het mocht. Dus bij deze, mevrouw De Mey: een hele dikke dank-je-wel. Je was een serieuze meerwaarde voor me!

Nog een afscheidslunch met onze tijdelijke grote zussen Theresa en Jeanette. Een beetje herinneringen ophalen, bijpraten. Een paar anekdotes die Jeanette vertelt uit haar begindagen op de materniteit, zoals die baby die ze kwijt waren gespeeld en die mee in de de linnenmand was beland of die keer dat ze een knip had genaaid en had geconstateerd dat ze haar handschoen er mee in had gestikt. Dit betekende alles los doen en opnieuw beginnen. Stom genoeg vergeet ik deze keer om foto's te maken. Sorry, dames.

's Avonds gaan we voor de laatste keer eten in ons favoriete restaurantje. Ons afscheidsdinertje met Lies en Katrien die 2 maanden lang mee ons lief en ons leed hebben gedeeld. En ja, een cocktail mag uiteraard niet ontbreken

Een laatste keer samen op de foto met mijn tijdelijke pleegdochters. Voor hun ouders: ik verklap niks, zwijggeld, weet je wel? 😁

En dank jullie wel, lieve schatten, voor dit fantastische afscheidscadeautje. Het krijgt een ereplaats in de woonkamer!

En nog een grote wijsheid, deze keer op de deur van het toilet 😎

Vrijdag 29 maart

Vandaag nog dit stukje schrijven. Alweer iets dat ik voor het laatst doe ... Straks voor het laatst een wandelingetje naar de Bult om nog een paar cadeautjes en andere dingen te kopen. Afscheid nemen van onze flatgenootjes die hier nog twee maanden langer zullen blijven want morgen zijn ze hier niet. Een wee gevoeld vult alweer mijn maag wanneer ik hieraan denk. Een laatste keer koken hier, zorgen dat de koelkast nog een beetje leeg geraakt. Al wat opruimen, morgen nog een waske en inpakken.

En dan morgen naar de luchthaven waar ik mijn allerliefste mag gaan verwelkomen. Ik ben erg dankbaar dat ik nu niet direct naar huis moet maar eerst wat mag acclimatiseren van deze stage en nog wat vakantie heb. Het is iets waar ik erg naar uitkeek en het is een dikke laag balsem voor het verdriet van het einde van deze stage. Ik weet nu al dat het een erg emotioneel weerzien zal zijn. De vlinders in mijn buik zijn na 33 jaar samenzijn weer springlevend en maken serieus wat overuren. En ik heb het deze week ook in zijn ogen gezien. Leuk neveneffect van 9 weken gemis 😍.

Ze zeggen dat de herfst in het land komt. Ik kan het soms maar moeilijk geloven. Het is hier nog steeds erg warm (tot 28°C) en de lucht is nog steeds staalblauw. Maar hier en daar zie ik toch nakende tekenen: de ramen in het buske 's morgens zijn aangedampt, de eikels zijn van de bomen aan het vallen, de schaduwen worden langer en de nachten een beetje draaglijker. Einde van een memorable zomer die eigenlijk een winter had moeten zijn.

Ik laat hier mijn voetstappen achter. Bram Vermeulen zou zeggen: 'Ik heb een steen verlegd.' Hier en daar staat mijn handtekening op een papier, mijn geschrift in een dossier. Mijn naam staat hier ter plekke geschreven met onuitwisbare inkt. Ik ben hier echt geweest, niemand zal dat kunnen ontkennen. Ook een stukje van mijn hart blijft hier, in dit land waar ik me thuis heb gevoeld. Het is heel vaak beroerd geweest en ik weet dat ik zelf ook hier en daar een hart geraakt heb. Het is een fijn gevoel. Het geeft betekenis aan alles wat hier geweest is.

Ik heb hier veel gedaan. Toch waren er nog heel wat dingen die ik nog had willen doen. Stage op de casuality's (spoed) in Tshepong ziekenhuis (ik hoopte om eens te mogen naaien 😄), een paar weken stage in een clinic, de pediatrie in Klerksdorp, de ICU, ... dingen waarvoor de weken te kort waren.

Men vraagt mij soms wat ik hier geleerd heb. Ik moet hier een beetje het antwoord schuldig op blijven. Ik weet niet of ik hier echt nieuwe dingen ben tegengekomen maar ik voel wel een enorme verdieping in mezelf. In wie ik ben, in wie ik wil zijn, in wie ik mag zijn, als mens en als verpleegkundige. Ik heb hier heel veel emoties gekend en rijke ervaringen. Veel blijdschap maar ook verdriet. Als er iets is wat ik heel graag wil meenemen, is het voornemen om meer prioriteiten te gaan stellen. Meer te gaan genieten. Een beetje egoïstischer in deze te worden, eens vaker 'neen' te zeggen en meer dingen te doen die ik zelf graag wil doen. Door de studies heeft mijn leven 'on hold' gestaan en dit heeft ook invloed gehad op de mensen in mijn omgeving. Het zijn twee zware jaren, een laatste stukje hiervan is op komst. Maar nu eerst even 2 weken genieten, genieten, genieten. Een beetje schade inhalen van de vorige maanden waarin we elkaar veel te weinig gezien hebben. En dan een laatste stukje tot - hopelijk - de eindmeet.

Deze blog was een opdracht van school. Wel, ik ben er heel erg blij mee want het is voor mij een soort van dagboek geworden. Misschien wat te veel details voor de lezers ervan maar stuk voor stuk dingen die ik voor mezelf wil bewaren. Het is ook een selectie geworden uit de 2400 foto's die ik hier gemaakt heb met hier en daar een foto van Else (dank je wel) wanneer mijn gsm niet voldoende bleek te zijn. Ik voelde me soms meer een Japanner 😁. De vele uren tijd die ik hierin gestoken heb, zijn het voor mij meer dan de moeite waard; nu heb ik een naslagwerk dat ik kan koesteren en regelmatig eens terug kan bekijken.

Ik wil heel graag jullie, lezers van al mijn belevenissen, heel hartelijk bedanken. De vele lieve, ondersteunende boodschappen die ik mocht ontvangen via deze blog, facebook, mail, WhatsApp of per telefoon hebben me elke keer weer een hart onder de riem gestoken. En een hele speciale dank aan mijn allerliefste omdat hij het me zo erg gunde om dit te doen. Het zou niet voor iedereen zo vanzelfsprekend zijn om de ander los te laten zodat die ander zijn of haar droom achterna kan jagen. Ik weet dat het vele offers heeft gevraagd, ook van mijn gezin. Maar zij krijgen een gelukkige echtgenote, mama, schoonmoeder en moeke terug. Mijn kinderen zijn ondertussen trouwens ook veranderd, ze hebben zich met elkaar verbonden door middel van een tattoo. Ze zien elkaar ook heel graag en een mooier compliment kan mijn moederhart zich niet indenken. Het heeft me weer eens doen beseffen hoe ongelooflijk rijk ik ben en hoe belangrijk het is om graag te mogen zien en graag gezien te mogen worden. Love you all! XXX