Eindelijk écht aangekomen (Linda)

Maandag 4 maart

Vandaag zie ik een paar kindjes geboren worden, met de keizersnede weliswaar. De eerste mama-in-spe is zichtbaar bang. Het is haar derde keer dus ze weet wat haar te wachten staat. Ik mag en kan haar bijstaan. Het zetten van de epidurale is een pijnlijke affaire. Ze knijpt dankbaar in mijn hand, ik help haar om op haar ademhaling te letten en zo wat rustiger te worden. Ik troost haar door te zeggen dat het niet lang meer zal duren voor ze haar langverwachte kindje in haar armen kan houden. Ik ben dan ook erg ontroerd door haar vreugdetranen wanneer ze haar baby'tje kan begroeten. Ze wordt ineens gesteriliseerd en ik vind het boeiend om eierstokken en eileiders in het echt te kunnen zien.

Ik zie nog een paar andere keizersneden en de moederkoek wordt voor mij even ontleed. Fantastisch toch hoe de natuur in elkaar zit!

Tussendoor nog een oogoperatie. Dat vind ik op zich minder interessant. Je ziet niet echt veel: de chirurg is continu met kleine instrumentjes in de weer terwijl hij door zijn microscoop kijkt.

Dinsdag 5 maart

We brengen de dag door in Promosa, de clinic. Zuster Swart, Clinical Preceptor van de universiteit, is er ook de hele dag om met de studenten aan de slag te gaan. En wij mogen mee volgen.

In de voormiddag wordt er gewerkt met de IMCI: een handleiding voor verpleegkundigen voor diagnose en behandeling bij baby's, kinderen en adolescenten. Er worden echte patiënten bijgehaald; 3 kindjes worden onderzocht en aan de hand van de vragenlijst en de handleiding wordt gekeken welke behandeling er nodig is.

'IMCI is an integrated approach to child health that focuses on the well-being of the whole child. IMCI aims to reduce death, ilness and disability, and to promote improved growth and vevelopment among children under five years of age. IMCI includes both preventive and curative elements that are implemented by families and communities as well as by health facilities' (https://www.who.int/maternal_child_adolescent/topics/child/imci/en/)

IMCI is ondertussen al in meer dan 75 landen geïntroduceerd

Zuster Swart doet het naar mijn gevoel schitterend. Ze is erg aardig en behulpzaam, geeft stap voor stap duidelijke informatie en heeft heel veel geduld. Ze is zichtbaar begaan met de studenten en geeft allerlei tips mee naar de examens toe.

In de namiddag zijn er geen kindjes. Geen nood: de zuster gaat naar de wachtzaal en plukt daar en man vandaan. Hij is ermee akkoord om zelf door de studenten onderzocht te worden.

Als laatste komt een jongedame voor haar anticonceptie. Ze krijgt heel veel uitleg mee: over de verschillende mogelijkheden, de vrouwelijke cyclus, SOA's (seksueel overdraagbare aandoeningen), condoomgebruik, hoe ze haar eigen borsten moet onderzoeken. Af en toe lijkt ze wel een beetje ongemakkelijk onder het onderwerp. Geen wonder wanneer een stuk of 20 ogen allemaal op haar gericht zijn ...

Demonstratie hoe een vrouwencondoom aangebracht moet worden. Voordeel: als vrouw heb je zelf de touwtjes in handen

Het is een interessante dag en op het einde hebben we het gevoel weer heel wat te hebben bijgeleerd. Deze vorm van studentenbegeleiding lijkt ons erg interessant. Het echte leven zoals het is in een veilige omgeving met veel interactie van zowel de docent als de studenten

Zuster Swart met 'haar' studenten. Deze foto is van donderdag. De jongeren leren vandaag alles over vaccinaties en mogen ook dit toepassen op echte patiënten

Woensdag 6 maart

Laatste dagje op de operatiezaal. Ik heb het gevoel ondertussen al 't een en 't ander te hebben gezien maar nee, hoor, het wordt weer iets helemaal anders. Dit wordt me meteen duidelijk wanneer het grote geschut binnengereden wordt. 

Dit toestel maakt real-time foto's tijdens de operatie zelf. De chirurg kan dan via een kleine opening pinnen en bouten steken in de botten van de patiënten. Het zijn stilstaande beelden dus ik hoor constant om een foto vragen. De chirurg kan zo millimeter voor millimeter volgen of de pinnen nog de juiste weg aan het volgen zijn

Ik krijg een loden schort aan. Ik weet eerst niet waarom maar het toestel blijkt radioactieve stralen uit te zenden. Ik loop heel de dag met dit zware ding rond en grap tegen de dokter dat ik vanavond een schoudermassage zal kunnen gebruiken. Die kan dat wel waarderen 😊. Ik probeer niet te veel te gaan zitten want terug rechtstaan kost nu veel meer moeite. Toch nog een voordeel van deze uitrusting: vandaag heb ik het lekker warm

Het zijn vandaag dan ook erg boeiende operaties. Eerst is er een 5-jarig jongetje aan de beurt dat zijn pols gebroken heeft. Het kind is zichtbaar bang dus ik wrijf wat over zijn rugje en geef hem een warme knuffel terwijl de verpleegkundigen bezig zijn om hem klaar te maken voor de narcose. Dit blijft voor mij toch het fijnste deel van de verpleegkunde 😊. De operatie is, dank zij deze technologie, erg snel voorbij en een 16-jarige met een gebroken arm is de volgende. Ook deze operatie gaat vlot. Ik vind het tempo zelf wel leuk. Het maakt dat ik minder moet wachten (er moet nu niet zo veel genaaid worden) en actief ken meehelpen met wat kleine klusjes waardoor ik me wat meer lid van het team voel. En de ingrepen zelf zijn boeiend om te zien.

Echt waar: voor het eerst in mijn leven zie ik (eindelijk!) hoe een gipsverband wordt aangelegd

Een spectaculaire heupoperatie bij een oudere man is de volgende. Hij heeft zijn dijbeen gebroken en er wordt een pin ingestoken over de gehele lengte. Ook de positionering is heel bijzonder om te zien. Er worden beenbeugels aan de tafel gemonteerd en de benen van de patiënt worden in, naar mijn gevoel bijna onmogelijke, standen gebracht. De man lijkt in de lucht te zweven. Er wordt gesneden, gemeten, gepast, gehamerd. Ik waan mij bijna in het atelier van een timmerman. Het bloed vloeit rijkelijk. Deze chirurg had geen laarzen aan maar ik denk dat dat op zich niet zo'n slecht idee zou zijn geweest ...

Een toonbeeld van fijn chirurgisch materiaal ...

... of toch niet? 😁😁😁

En dan, geheel onverwacht, stelt dokter Rudi mij DE vraag. 'Have you ever scrubbed?' Euh ... 'No?' 'Would you like to do that?' Euh ... 'Yes?' Ik mag echtig en techtig de volgende operatie mee opereren! Mijn hartje maakt een klein sprongetje. Blijdschap of toch een beetje zenuwachtigheid? Hij belooft me om me alles stap voor stap uit te leggen dus ik twijfel geen seconde. Wanneer hij even later een grapje maakt tegen de verpleegkundigen over goede chirurgen en slechte assistenten, kan ik het niet laten: 'Now I'm scared!'. Er wordt hartelijk om gelachen. Ik voel me in elk geval vereerd door het vertrouwen dat in me gesteld wordt.

En dan mag ik mee. Stap voor stap doet de dokter me voor hoe ik moet scrubben. Eerst met het sponsje, tussen de vingers, de handen, naar beneden tot aan de ellebogen. Dan nog 3 keer wassen en spoelen, steeds met de handen omhoog zodat het water niet van de ellebogen terug naar mijn handen kan lopen. Mijn mouwen worden een beetje nat maar dat vind ik helemaal niet erg. Ik leer hoe ik een steriele schort moet aandoen en nu is het iemand anders die mijn schort dichtknoopt in plaats van andersom. Nog steriele handschoenen en ik ben er helemaal klaar voor. Het is wel een beetje raar: ik mag plots alles aanraken wat de patiënt en het materiaal betreft terwijl ik dat de vorige dagen angstvallig moest mijden.

'We' opereren een gebroken onderbeen terwijl een ander team de gebroken arm van deze man onder handen neemt. Hij is het slachtoffer geweest van een verkeersongeval als voetganger. Ik probeer proactief te zijn en te doen wat ik kan. Ik dep heel veel bloed ('he bleeds like a pig' volgens de chirurg) en houd het hangende been stil terwijl de chirurg alles klaar steekt. En dan krijg ik de hamer in mijn handen ... ik mag de pin er helemaal inkloppen. Ik geniet echt van het moment, ben er helemaal 'in'. Er worden nog mopjes gemaakt dat ik best wel bij mijn man in de bouwsector kan gaan werken en dat hij dan kan leren hoe te verplegen. De dokter naait de huid onderhuids en ik mag de nietjes erin schieten. Nog even het bloed afwassen en de wonden afplakken en we zijn klaar. Ik denk dat ik toch een beetje moet geblonken hebben van trots. Ik ben erg dankbaar voor deze buitenkans en bedank het team uitvoerig. En ruim uiteraard mee op 😇.

In een andere operatiezaal begint ondertussen een herniaoperatie. Op de navel van de patiënte staat een grote 'bol': de darmen zijn door een gat in de buikwand gaan uitpuilen. Wat eerst een routineoperatie leek, blijkt al snel niet zo simpel te zijn. De buik van de vrouw zit vol met een gelig vocht/slijm. Er worden enkele liters afgezogen en de chirurgen staan voor een raadsel. Er worden stalen genomen om naar het labo te sturen. Een eierstok voelt aan als een bloemkool, de lever lijkt op schuurpapier. Ik vrees dat het er niet goed uitziet voor deze mevrouw maar de afloop zal ik jammer genoeg nooit weten. Ik duim in elk geval voor haar en kan niet meer doen dan haar het allerbeste toewensen.

Ik pik nog een knieoperatie mee waarbij het onderbeen wordt ingekapt en er een wig in wordt geplaatst en dan is het tijd om door te gaan. Ik kijk terug op een boeiende dag en wanneer ik nadien mijn evaluatie lees, ben ik super blij. De commentaar die ik krijg van de 'matron', de hoofdzuster, weerspiegelt helemaal hoe ik in het werkveld wil staan als verpleegkundige en ik voel hoe mijn hart zich vult met vreugde. Een welkome oplapbeurt voor mijn zelfvertrouwen.

Bij thuiskomst ga ik nog even naar 'De Bult' om mijn Zuid-Afrikaanse telefoonkaart op te laden. Ik kom terecht in een winkel die uitgebaat wordt door een Pakistaanse man en zijn Zuid-Afrikaanse echtgenote. Er ontstaat een warm gesprek tussen de man en mezelf. Hij vertelt over hoe hij hier verzeild is geraakt, over zijn familie, over zijn winkel, over Zuid-Afrika. Wanneer ik net voor ik de campus opga de kerk passeer, hoor ik een dame heel mooi zingen. Ik ga even kijken. De deur staat open en ik zie drie jonge mensen oefenen. Een jongeman speelt piano, een andere gitaar. Het meisje zingt. Ik blijf staan kijken en geniet. Even voel ik me een moment volmaakt gelukkig. Ik voel alweer tranen prikken maar deze keer zijn het andere. Ik voel intens waarom ik hier ben: helemaal voor mezelf en dat mag. Al het andere, dat niet van mij is, mag ik loslaten en hoef ik niet te dragen. Ik heb het gevoel om eindelijk geland te zijn hier in dit verre land. En ik mag mezelf eventjes heel graag zien.

Donderdag 7 maart

We mogen nog een keertje naar Promosa gaan, de clinic. Waarschijnlijk ook voor de laatste keer. Deze keer mag ik de hele dag bij zuster Nikiwe ('Niki' voor de vrienden) blijven en toekijken hoe zij consultatie doet.  Het is een fijne dag. Ik krijg heel veel uitleg en heb een fijn contact met haar.

De eerste patiënt is een erg zieke man. Voor zuster Niki is het meteen duidelijk: deze man heeft tuberculose. Ik mag ook naar zijn longen luisteren en wat ik meen te horen blijkt te kloppen. Er wordt een HIV test gedaan en die blijkt eveneens positief te zijn. De man krijgt een infuus en zuurstof tijdens het wachten op de ambulance om hem naar het ziekenhuis te brengen. Hij zal 6 maanden behandeling nodig hebben voor de TB, ondertussen zal binnen 4 weken ook de medicatie voor de HIV opgestart worden.

Dankzij deze test weet je met een bloeddruppel op een kwartiertje of het drager bent van het HIV-virus. Wanneer de eerste test (de bovenste) positief is, wordt de tweede gedaan ter bevestiging. Wanneer de tweede test negatief uitvalt, wordt er een bloedstaal genomen en naar het labo gestuurd

De ene na de andere patiënt komt binnen. Zuster Nikki is een hele lieve, meelevende vrouw maar het is duidelijk dat ze niet met zich laat sollen. Wanneer ze voelt dat een patiënt de waarheid niet vertelt, kan ze best wel streng zijn. Ik heb het gevoel dat haar aanpak wel werkt. Elke patiënt gaat naar buiten met medicatie en een portie goede raad. Ondertussen mag ik van haar een paar keer bloed prikken (eerlijk gezegd met weinig succes: het is al even geleden en het is toch wennen aan de spuit) en een paar spuiten zetten. Ik luister naar harten en longen en kijk in oren. En ik word heel de dag met 'zuster' aangesproken. Het heeft wel iets ... 😊.

In de loop van de ochtend gaat er even een kleine schokgolf doorheen het personeel van de clinic. Een 3-jarig meisje, dat binnengebracht is met diarree, overlijdt ter plekke. De zuster die erbij was, is er het hart van in. Het is de eerste keer dat ze een patiënt verliest en ze is nog maar 2 maanden aan het werk. De andere zusters proberen haar wat op te vangen. Gelukkig voor haar was de dokter erbij en ze weet voor zichzelf dat ze geen fouten heeft gemaakt. Maar het raakt haar toch erg ... Hier zal nog een staartje aan komen. De overheid zal een team sturen om dit voorval grondig te onderzoeken en iedereen die in de nabijheid was, zal ondervraagd worden. Hier in dit land worden immers erg snel processen in gang gezet. Dit gaat nog een spannende periode worden voor de betrokkenen.

In de namiddag is het rustig in de clinic en krijg ik nog de kans om uitgebreid te babbelen met zuster Niki. Het is een hele sterke vrouw die weet wat ze wil. Op haar 30ste is ze nu de vervolgstudie aan het doen en ze denkt erover om nadien voor neuroloog te gaan. Wanneer ze dit jaar afgerond heeft, zal ze dankzij haar verpleegkundige diploma's nog (maar) 4 jaar moeten studeren voor dokter. Ze is een alleenstaande mama van een 11-jarige zoon en de oudste van drie kinderen. Wanneer iemand heeft kunnen studeren, moet die persoon voor de ouders (in haar geval haar grootmoeder) een groot huis bouwen en maandelijks een geldelijke bijdrage geven. Verder moet het oudste kind betalen voor de opleiding van alle volgende broers en zussen. Momenteel betaalt ze het huis dat ze heeft laten bouwen nog af, geeft ze elke maand geld aan haar grootmoeder en betaalt ze voor de universiteit van haar jongere broer en zus. Hoe ze dit allemaal voor elkaar krijgt, is voor mij een raadsel. Het is een heel verstandige vrouw. Door de manier waarop ze in het leven staat en hier allemaal mee omgaat en door wat ze allemaal verwezenlijkt, is ze een echte inspiratiebron voor me!

Zuster Nikiwe met voor haar het handboek van farmacologie oftewel de geneesmiddelen. Alle 900 bladzijden moeten tegen het einde van het jaar gekend zijn. En geloof me: het zijn kleine lettertjes! Maar ze ziet het blijkbaar zitten, naast de 5 andere vakken die ze nog gaat krijgen. Straffe madam als je het mij vraagt!

Morgen een vrije dag, tijd om wat schoolwerk in te halen. En dan vertrekken we naar Rustenburg voor een weekendje hiken in de natuur met de andere meisjes in ons appartement. De trail ziet er prachtig uit en het weer veelbelovend. Ik kijk er alvast erg naar uit!